Ա ռ օ ր յ ա

  Ինչ կատարվեց քո, իմ, մարդկանց մտքերի հետ, 94թ-ի հրադադարից հետո:  Եվ մեր, և ադրբեջանցիների:  Վերլուծենք ու իրատեսորեն հասկանանք՝ ունե՞նք Արցախ վերադարձի շանս:  Նույն կերպ Ադրբեջանը, այն ժամանակ շանս ունե՞ր Արցախը վերագրավելու: Սքրինշոթը՝ տեսանյութից Ես ուզում եմ պարզաբանել հարցը՝ արդյո՞ք Արցախ վերադառնալը պետք է անցնի պատերազմի ճանապարհով: Եվ այսպես, նախ այն մասին, թե ինչ արեց Ադրբեջանը հրադադարի 26 տարվա ընթացքում։  Առաջին պատերազմից մի քանի տարի անց, հայ լրագրողների խմբի կազմում ես եղել եմ Բաքվում, զրուցել, բանավիճել հասարակ մարդկանց ու մեծավորների հետ։ Այս լուսանկարում Վաֆա Գուլուզադեն է, հետին պլանում՝ ես։   Գուլուզադեն Հեյդար Ալիևի ռեժիմի ամենաանզիջում բազեն էր: Եվ խելացի: Շատ կարճ շեղվեմ՝ ցույց տալու, թե ինչպես էր հայր Ալիևը մանևրում Կրեմլի հետ։ Մոտ 2 ժամանոց հանդիպման ժամանակ Վաֆա Գուլուզադեն անդադար զարգացնում էր միտքը, որ Ադրբեջանը զարգացման արևմտյան վեկտոր է ընտրել, նպատակը Ռուսաստանին այստեղից դուրս մղելն է, ու եթե Հայաստանն ու Ադրբեջանը ...

Մեր առաջնային թշնամի Ադրբեջանում հետզհետե մեծանում է ընդվզումը հայ-հնդկական ենթադրյալ հրթիռային գործարքի շուրջ: Համակարգի անունն է Փրալայ, որը հինդիից թարգմանվում է ԿԱՏԱԿԼԻԶՄ : Հայաստանը և Հնդկաստանը պաշտոնապես դեռ ոչինչ չեն հաստատել, ամենը հիմնված է ռազմահնդկական մի ռեսուրսի ինֆորմացիայի վրա: Չգիտեմ որքանով է այն հավաստի, որ Բաքվում բուռն են արձագանքում: Օրինակ, Ալիևին կից, քիչ թե շատ լուրջ մի ռազմական փորձագետ կա, երկար տարիներ մեզ հայտնի է Ուզեիր Ջաֆարով անունով: Սույնը որպես կայացած փաստ համարելով այդ համակարգի գնումը, սպառնալից հայտարարություններ է արել: Հասկանանք՝ ինչի մասին է խոսքը: Համացանցը փորփրելիս ես հանդիպեցի մի տեսանյութի՝ Global defense յութուբյան ալիքում: Այնտեղ մի քանի տասնյակ վիդեո կա՝ հնդկական ու այլ զենքերի համեմատության թեմայով: Մեզ առնչվող նյութը Յութուբում տեղադրվել է հուլիսի 20-ին ու վերնագրված է՝ «Համեմատական վերլուծություն. Հայաստանի հնդկական Փրալայ բալիստիկ հրթիռը ընդդեմ Ադրբեջանի իսրայելական Լորա բալիստիկ հրթիռի» : Արդեն ինտրիգային էր, որ  նման նյութ պա...

Չգիտեի, որ վերջին անգամ եմ Պաշտպանության Բանակի դիրքերում, որոնք ինձ հարազատ էին 30 տարուց ավելի։ Արցախի մտերիմներիս հետ անցնում էինք Ասկերանի շրջանի պաշտպանական բնագծով՝ Խրամորթի, Խնապատի թիկունքով, մինչև Խաչենի կամուրջ։  Արցախի բանակի մասին ես պատկերացում ունեմ՝ Արաքսի ափի առաջին պոստից մինչև Եղնիկների երրորդ գումարտակի 132-ը։ Իհարկե, համեմատելու բան կար։ Նախ՝ մատակարարման ուղիները։ Նախկինի հետ ոչ մի եզր։ Նկարահանման պահին թշնամին արդեն 3 ամիս զավթել էր Փառուխը և Քարագլխի մի մասը։ Բանակը մի կերպ էին ապահովում լեռնային նեղ կածաններով։  Մեր զինտեխնիկայի մասին ընդհանրապես չգիտեմ ինչ ասել, երբ դեռ աչքիս առաջ են ՊԲ-ի հրթիռահրետանային ու ՀՕՊ համակարգերը։ Միայն այս խաչը կցուցադրեմ  մեր դիրքերից։ Ինչևէ։ Հասանք այն կետ, որտեղ արել եմ իմ լուսանկարը։ Հեռվում Վանքասարն էր։ Երևի շատ քիչ արցախցի է եկեղեցին տեսել հակառակ կողմից։ Այդ վայրում մաշկի վրա էր զգացվում Փառուխի անկման հետևանքը։  Տեսնում էի հին Արմենակավանը , թշնամու տանկերը և կահավորած բազան: Ավելի լավ պատ...

Անկախության սկզբում առնվազն 2 ցավոտ կորուստ ենք այդ օրը. 1992 -ին Ադրբեջանի մեծ հարձակման օրն է ( պատմել եմ ՝ որտեղ էի, ինչպես իմացա): Եվ 1993 -ին կորցրեցինք Մոնթե Մելքոնյանին:  92-ին թշնամին հայաթափեց Արցախի Շահումյանի շրջանը: Ընդամենը 1-2 օրում։ Մի քանի պատճառ կա, հիմնականը, իմ կարծիքով՝ մեր անհոգությունն էր։ Շուշիի գործողությունից անցել էր մեկ ամիս, Լաչինի միջանցքի ազատագրումից՝ է՛լ ավելի քիչ։ Մեր մի մասին /թերևս մեծամասնությանը/ համակել էր հաղթական թմբիրը, ծովը թվում էր ծնկից ցածր, պատերազմը՝ ավարտված։ Իսկ թշնամին այդ 1 ամսում վերախմբավորեց ուժերն ու անցավ այն հարձակմանը, որը Արցախի վերացումից 5 էր պակաս։ Շահումյանը , Մարտակերտի հյուսիսը, արևելքը հայտնվեցին թշնամու տիրապետության տակ։ Մինչև Խաչենի հովիտ էլ մնացել էին հաշված կիլոմետրեր։ Գետաշենից , Մարտունաշենից , Էրքեջից , Բուզլուխից , Մանաշիդից , այլ շեներից մեզ մնաց միայն հուշը՝ անգամ հաղթական Գոյամարտից հետո։ Մոնթեի մասին նոր բան․․․ չգիտեմ, թերևս, միայն Հերոսի մանկության ու պայքարի ընկերները կարող են ասել։ Չնայած, մեկ բան, այ...

Թշնամու քարոզչական տեսանյութերից մի քանի կադրով եմ սկսել նյութս, որը ոչ մեր լսարանին է պետք տեսնել, ոչ էլ ես ինձ թույլ կտամ ցուցադրել։ 2017 թվականի ֆիլմ/հաղորդումից է։ Այսինքն՝ դեռ պարտված երկրի բանակի մասին:  Ամբողջ 26 տարի, առաջին պատերազմից հետո ու մինչև օրս, թշնամին փող է դնում և՛ բանակի, և՛ բանակի  քարոզի վրա։ Արդյունքը՝ տեսանք: Ցավոք։ Իսկ մե՞նք։ Վերջին անգամ ե՞րբ ենք տեսել այդպիսի նյութեր: Եվ ովքե՞ր պետք է դրանք պատրաստեն։ Լիազոր մարմինը եթե պնդի, թե անում են, 5 րոպեում 6 անգամ կապացուցեմ, որ այդ արվածը թիթեռանկարչություն է:  - Ունե՞նք բանակ։ - Այո։ - Ինչո՞ւ ունենք: - Որ անհրաժեշտ պահին թշնամու վրա կրակի: - Իսկ էդ կրակելու համար ի՞նչ է անհրաժեշտ: Զենքից բացի։ - ՈԳԻ։ - Ուրեմն, եթե ունես բանակ, ի՞նչ պետք է անես։ - ՃԻշտ է, բարձր պահես անձնակազմի ոգին: Ինչպե՞ս:  Ընտրությունը մեծ չէ։ Քարոզչական նյութերով։ ԶԼՄ-ներն ու ցանցերը լցնելով։ Մեր մամուլը զբաղված է լուրջ գործերով։ Ներքին կյանք, արտաքին պարտք, հերթական ու արտահերթ ընտրություններ, արդեն 5-6 տարի։ Իմ հարազատ Ա...

Ինչպես խոստացել էի ։ Սա պատմություն է Արցախի Պաշտպանության Բանակի հերոսական էջերից մեկի մասին։ Ուղիղ 10 տարի առաջ, 2014թ․ մայիսի 28-ին հայկական Բանակի համար 1 հենակետի վրա հարձակվեց ադրբեջանցիների՝ ամենաէլիտար համարվող «Յաշմա» հատուկ նշանակության ստորաբաժանումը։  Հենակետը համար 1 անվանում էին աշխարհագրական դիրքի համար․ այն իրոք ամենաարևելյան-հարավային-էր, պարզապես առաջինը՝ Իրանի, Արցախի ու Ադրբեջանի շփման կետում։ Թուրքերը շատ լավ գիտեին պաշտպանության ուղիղ գծով՝ Արաքսից դեպի հյուսիս տեղակայված մեր դիրքերի թույլ տեղերը․ դա մարդկային ռեսուրսի պակասի պատճառով «սև կետերի» առկայությունն էր։ Ու հենց նման մի կետից էլ սողոսկեցին։ Այնտեղ հասնել ինձ հաջողվեց միայն մայիսի 30-ին, հաշվի առնելով, որ նման դեպքերում պաշտոնական հաղորդագրությունը միշտ հրապարակվում է բավականին ուշ։ Ռեպորտաժում չկա որևէ խտացված գույն․ դա ամենաիսկական հերոսություն էր։

#ՊԲ  Այս հենակետի վրա 10 տարի առաջ դիվերսիա արվեց, 2014-ի մայիսի 28-ին։ Հերոսամարտով հետ մղվեց։ Ինչպես՝ մանրամասն կպատմեմ այդ օրը։ Ինձ հասու կարողություներով ես չեմ թողնելու մոռացվի #Արցախ/ը։